Жаңалықтар

Балаға қаржылық сауаттылықты қалай үйретуге болады? Күнделікті кеңестер мен әдістер

07.11.2024

1 мин

0

732

Сурет: bubago

Балаға қаржылық сауаттылықты қалай үйретуге болады? Күнделікті кеңестер мен әдістерді Dauletten.kz оқырман назарына ұсынады.

Бүгінгі қаржылық тұрақсыздық заманында балаға қаржылық сауаттылықты үйрету маңызды қажеттілікке айналып отыр. Ерте жастан қаражатты дұрыс басқаруды меңгерген балалар болашақта қаржылық тәуелсіздікке қол жеткізіп, өз ақшаларын тиімді жұмсай алады. Қаржылық сауаттылықты дамыту үшін ата-ана қандай әдістерді қолданғаны дұрыс? Төменде балаға күнделікті қаржылық сауаттылықты үйретудің кеңестері мен қарапайым әдістерін ұсынамыз.

1. Қарапайым қаржылық түсініктермен таныстыру

Балаңызға ақша туралы ең негізгі түсініктерді қарапайым тілмен түсіндіріңіз. Мысалы, ақша тек шығындалатын зат емес, ол жинақталатын және сақталатын ресурс екенін айтқан жөн. Қолма-қол ақша мен электрондық төлемдер арасындағы айырмашылықты да түсіндіріп, олардың күнделікті өмірдегі рөлін көрсетіңіз.

2. Апталық немесе айлық қалта ақшасын беру

Балаға белгілі бір мөлшерде апта немесе ай сайын қалта ақшасын беріп тұру — қаржылық сауаттылыққа алғашқы қадам. Баланы ақшаны өз бетінше жоспарлап жұмсауға үйретіңіз. Оған берілген соманы бірнеше күнге немесе аптаға жететіндей бөлуге кеңес беріңіз. Осылайша, ол ақша жетіспей қалған кезде қажет емес шығындарды азайту керек екенін түсінеді.

3. Жинақтау дағдыларын қалыптастыру

Балалар үшін өз армандарына ақша жинау өте маңызды әрі қызықты іс болуы мүмкін. Балаға жинақ сандықшасын сатып алып, оның ішіне ақша салуды әдетке айналдыруға көмектесіңіз. Белгілі бір мақсатқа ақша жинау баланы шыдамдылыққа үйретіп, артық шығындарды болдырмауға дағдыландырады.

4. Шығындар мен кірістерді жазып отыруға үйрету

Баланың шығындары мен кірістерін есептеп, жазып отыру үшін арнайы дәптер немесе мобильді қосымшаны пайдалануға болатынын көрсетіңіз. Бұл тәсіл баланың қайда, қанша жұмсап жүргенін қадағалап, талдауға көмектеседі. Есеп жүргізу арқылы ол ақшаны орынды жұмсауды және қажетсіз шығындарды болдырмауды үйренеді.

5. Таңдау жасауға мүмкіндік беру

Кейде балаға екі немесе одан да көп нұсқадағы заттардан таңдауға мүмкіндік беріңіз. Мысалы, ойыншық алғысы келсе, оған белгілі бір шектеулі соманы белгілеңіз және сол соманың ішінен таңдауды сұраңыз. Осылайша бала ақшаны өз қажеттіліктеріне сәйкес жұмсауды үйреніп, әртүрлі шығындардың артықшылықтарын және кемшіліктерін бағалауды түсінеді.

6. Жақсы үлгі көрсету

Баланың алдында ақшаға қатысты өз мінез-құлқыңызға да назар аударыңыз. Балалар ата-анасының әрекеттерін қайталауға бейім келеді. Сіз ақшаны үнемдеп, қажетті заттарды жоспарлап сатып алып жүргеніңізді көргенде, ол да қаржылық тәртіпке бейімделе түседі.

7. Төлем және бюджет ұғымдарын түсіндіру

Баланың жасына сәйкес, оған отбасының бюджетін қалай жоспарлайтыныңызды түсіндіріңіз. Мысалы, тұрғын үй, тамақ, ойын-сауыққа жұмсалатын шығындар туралы айтып, олардың әрқайсысына белгілі бір бөлу қажеттілігін жеткізіңіз. Балаларға шығындардың артықшылығын түсіндіріп, жауапкершілікті сезінуге көмектеседі.

8. Өзі ақша табудың маңыздылығын көрсету

Егер балаңыз жасөспірім жаста болса, оны еңбекке баулып, өзіндік табыс табудың мүмкіндіктерін зерттеп көріңіз. Мысалы, шағын жұмыстар арқылы аздаған ақша табу — оның өз еңбегінің нәтижесін бағалап, ақшаның мәнін түсінуіне көмектеседі.

9. Қайырымдылық пен мейірімділікке үйрету

Қаржылық сауаттылық тек ақша жинауды ғана емес, сонымен қатар бөлісуді де қамтиды. Баланы қайырымдылыққа үйрету арқылы оны мейірімділікке баулисыз. Бұл оларға жауапкершілікті сезінуге және қоғамдағы адамдарға қамқор болуға үйретеді.

10. Ойындар мен кітаптарды пайдалану

Қаржылық сауаттылық туралы ойындар мен қызықты кітаптар балаға білім берудің тамаша құралы болып табылады. Мысалы, қаржылық стратегияны талап ететін ойындар арқылы бала өз ақшасын дұрыс жоспарлауды үйрене алады. Балаңызға арналған қаржылық сауаттылық туралы кітаптар да оны қаржы туралы жаңа мәліметтермен таныстырып, қызығушылығын оятады.

Қорытынды

Балаға қаржылық сауаттылықты үйрету — бұл ұзақ және үздіксіз процесс. Балалар ақша туралы негізгі дағдыларды ерте жастан меңгерсе, болашақта қаржылық тұрғыдан сенімді, жауапкершілікті азамат болып өсуі ықтимал. Қаржыға деген дұрыс көзқарасты тәрбиелеу үшін күнделікті өмірде осы қарапайым кеңестерді қолдануды ұмытпаңыз.

Автор: Ұлжан ОМАРОВА