|
|
|
| Товарные рынки | ||
| BID | ASK | |
| Brent | 0.00 | 0.00 |
| Лайт | 0.00 | 0.00 |
Ауылдан қалаға үдере көшкен ұрпақтың болмысы қандай? Dauletten.kz сайты осы тақырыпта мақала ұсынады.
Ауыл – қазақтың алтын бесігі еді. Ал бүгін сол бесік бос қалғандай, тұрғынсыз көшелер мен иесіз үйдің жабығынан қараған бос көз, ескі мектептердің қабырғасынан көрінетін сағыныш – ауылдың бүгінгі күйі. Қайта соғылмайтын қоңырау үні, тыныш көшелер, қараша үйлер – бәрі де өткен күндердің елестері.
"Ауылдан адам көшкенмен, адамнан ауыл көшпейді" – қазақтың дәстүрлі әні осылай дейді. Туған топырақтың, туған жердің, ауылдың рухы әрқашан жүректе сақталады.
Соңғы он жылда Қазақстанда урбанизация қарқыны екі есеге артты. Қазір ел халқының 61 пайызы қалада тұрады. Бұл – жай ғана мекенжай өзгерісі емес, мәдени әрі әлеуметтік өзгеріс.
Ауылдан қалаға ағылудың негізгі себептері:
• Жұмыс мүмкіндіктерінің шектеулі болуы
• Балаларға сапалы білім беру қажеттілігі
• Инфрақұрылымның төмендігі
Мысалы, ауылдық жерлердің көпшілігінде жоғары жылдамдықтағы интернет жоқ, бұл цифрлы әлемнен оқшау қалуға алып келеді. Денсаулық сақтау және білім беру саласында да мамандар жетіспейді. 6 мыңнан астам ауыл мектебінің жартысы шағын жинақты, бұл білім сапасына кері әсерін тигізеді.
Жастар үшін қала – жаңа мүмкіндіктер мекені. Бірақ бетонның ішінде ауылдың қараша үйін, қара құдықтан су ішкен күндерді аңсау жүректің түкпірінен шыққан шынайы сезім. Метроның шуылы мен жаяу жүргіншілердің ағыл-тегіл көшелері арасында ауылдың тыныштығы мен табиғи әсемдігін іздеу – қала өмірінің жанама әсері.
Көп жастар қалада болса да, туған жердің жылы шаңын, туған топырақтың иісін аңсайды. Бұл сезім кейде ашық айтылмаса да, олардың болашағын қалыптастырады.
Ауылдан ең алдымен жастар көшеді, себебі олар білім мен еңбек табу үшін қалаға бет алады. Қалғандары – орта және қарт буын. Нәтижесінде, ауылдардың көпшілігінде орта жасы 50 жастан асқан тұрғындар тұрады.
Балабақшалар мен мектептердің жабылуы, қызметтер мен инфрақұрылымның құлдырауы ауыл өмірінің баяулауына әкеледі. Бұл – әлеуметтік мәселе ғана емес, ұлттық рух пен дәстүрдің де өзгеруінің белгісі.
Депутат Ерболат Саурықовтың пікірінше, ауылдағы проблемаларды шешудің жолы – тек мал шаруашылығында ғана емес, шағын және орта бизнесті дамытуда.
- Ауылда тек мал ұстап бағудан бөлек, мал етін өңдейтін цехтар, наубайханалар, сүт өнімдерін өндіретін кіші фермерлік кәсіпорындар ашу қажет. Бұл – ауыл экономикасын жаңғыртып, жастарға жұмыс орындарын ашады, - деді депутат.
"Ауыл аманаты – ауыл ел бесігі" бағдарламасы аясында мемлекет агробизнеске гранттар беріп, ауыл кәсіпкерлерін қолдап, ауылды цифрлы технологиялармен жабдықтау жұмыстары жүргізілуде. Сонымен қатар онлайн жұмыс форматтары арқылы ауылда отырып қала компанияларында жұмыс істеу мүмкіндігі артып келеді.
Қазіргі кезде жастарға дипломмен ауылға қайтуға арналған бағдарламалар бар. Бірақ бұл жобалар көбіне тек бастапқы қолдау ұсынады — жер немесе тұрғын үй береді. Ал нағыз маңыздысы – сол жастардың ауылда тұрақты әрі табысты өмір сүруі үшін қажетті жағдай жасау.
Мысалы, тұрақты жұмыс орындарын ашу, шағын бизнес пен агробизнесті дамыту, ауылдағы инфрақұрылымды жақсарту секілді нақты қадамдар керек. Сонда ғана жастар туған жерге қайта оралып, сол жерде өздерін толықтай жүзеге асыра алады.
Сонымен қатар ауылда өмір сүру деңгейін қаладағыдай қолайлы ету – интернет, білім, медицина сияқты маңызды қызметтерді жетілдіру арқылы ғана жас ұрпақ ауылда қалып, болашағын құра алады.
Осы себепті, жастарды ауылға тарту бағдарламалары тек бастапқы қолдау емес, кешенді әрі жан-жақты шешімдерге бағытталуы қажет.
Қала – бүгінгі күннің таңдауы болса, ауыл – мәңгілік естелік. Адам қайда барса да, жүрегі туған жердің топырағын іздейді. Қалада үй тұрғызуға болады, бірақ жүрек соғар мекен – тек туған топырақта қалады.
Мәселе көшуде емес, жүректегі бағытта. Ауылдан адам көшкенмен, ауылдан рух көшпейді. Туған жерге апарар жолды ешқашан ұмытпаса, ел де, жер де, ұлт та аман.
