Жаңалықтар

Қазақстанда такси жүргізушілерін өзгерістер күтуде

23.10.2024

1 мин

1

580

Сурет: kapital.kz

Қазақстандағы такси агрегаторларын өзін-өзі реттейтін ұйымдарға (ӨРҰ) кіруге міндеттегісі келеді. Тиісті заң жобасын Мәжілісте қарау жоспарлануда, - деп хабарлайды Dauletten.kz.

Алдағы уақытта депутаттар жолаушыларды автомобильмен тасымалдау саласындағы кейбір мемлекеттік функцияларды өзін-өзі реттеуге беру мәселелері бойынша заң жобасын бірінші оқылымда қарастырады. Заң жобасының бастамашысы – Үкімет.

Құжат қабылданған жағдайда автотасымалдар саласындағы бірнеше мемлекеттік функция өзін-өзі реттеуге беріледі. Олардың қатарында:

1. Халықаралық тұрақты жолаушылар тасымалын ұйымдастыру;
2. Аймақаралық тұрақты жолаушылар тасымалын ұйымдастыру;
3. Тұрақты емес жолаушылар тасымалын ұйымдастыру;
4. Такси тасымалын ұйымдастыру.

Мәжіліс депутаты Екатерина Смышляева эксклюзивті мәліметтермен бөлісті. 

- Өзін-өзі реттейтін ұйымдар кәсіби немесе кәсіпкерлік қызметтің қатысушыларын біріктіреді. Қазақстанда мұндай ұйымдар түрлі салаларда құрылды. Мысалы, құрылыс, аудит, заң практикасы. Негізінде, өзін-өзі реттеу мемлекеттік реттеу саясатының бір бөлігі болып табылады, – деп түсіндірді Смышляева.

Депутаттың айтуынша, біздің елде тасымалдау жүйесінде бақылау функциясын 192 инспектор атқарады. 6 000 шақырым жолға 1 транспорттық бақылау посты келеді. Мұндай штат жолаушылар тасымалын тек 6 пайызға ғана бақылауға, ал рұқсаттар мен хабарламаларды тексеруді 2 пайызға ғана қамтамасыз ете алады.

- Нәтиже айқын. Жолаушылар тасымалының 90 пайыздан астамы заңсыз. Ірі автопарктер нарықтан шығып, сапалы жайлы автобустар маршруттардан жоғалып кетті. Тасымал жүйесіне әртүрлі платформалар мен агрегаторлар белсенді араласуда. Бұл өте ыңғайлы әрі прогрессивті, бірақ қауіпсіздік талаптары кез келген жағдайда сақталуы керек, – деді депутат.

Смышляеваның айтуынша, жолаушылар көлігінің қатысуымен болатын апаттар саны өсіп келеді. Бұл, оның сөзінше, "автокөліктердің нашар техникалық жағдайы мен жүргізушілердің дайындығының жоқтығының тікелей салдары". Жүргізушілердің рейс алдындағы тексерісі, денсаулық жағдайының медициналық бақылауы жүргізілмейді.

Тағы бір проблема – автобекеттер. Смышляеваның пікірінше, олар қазір дерлік мақсатсыз пайдаланылады. Рейс алдындағы тексеру орындары, тамақтану мен демалыс орындары жұмыс істеуі керек жерлерде қазір әмбебап базарлар орналасқан. Сондықтан жолаушылар тасымалы саласында тәртіп орнату қажет.

Халықаралық, аймақаралық және тұрақты емес автобус тасымалдарын жүзеге асыратын тасымалдаушылар, сондай-ақ такси жүргізушілері (белгілі бір такси агрегаторында жұмыс істейтіндерден басқа) ӨРҰ-ға немесе Автокөлік тасымалдаушылар палатасына жарналар төлейтін болады. Депутаттар жарналар мөлшерін келесідей белгілеуді ұсынады:

    •    Халықаралық, аймақаралық және тұрақты емес автобус тасымалдарын жүзеге асыратын тасымалдаушылар үшін – 1-ден 7 АЕК-ке дейін (2024 жылы 3 692-ден 25 844 теңгеге дейін);

    •    Такси тасымалдаушылары үшін – ¼-ден 2 АЕК-ке дейін (2024 жылы 923-тен 7 384 теңгеге дейін);

    •    Такси ақпараттық-диспетчерлік қызметтері, такси тапсырыстарын қабылдайтын мобильді қосымшалар үшін – тәулігіне тапсырыстар санына байланысты 2-ден 700 АЕК-ке дейін (2024 жылы 7 384-тен 2,5 миллион теңгеге дейін);

    •    Автовокзалдар, автостанциялар және жолаушыларды қызмет көрсету пункттері үшін: автовокзалдар – 15-тен 70 АЕК-ке дейін (2024 жылы 55 380-ден 258 440 теңгеге дейін); автостанциялар – 5-тен 10 АЕК-ке дейін (2024 жылы 18 460-тан 36 920 теңгеге дейін);

    •    Жолаушыларға қызмет көрсету пункттері үшін – 2-ден 5 АЕК-ке дейін (2024 жылы 7 384-тен 18 460 теңгеге дейін).

Екатерина Смышляеваның айтуынша, қаражат ӨРҰ-лардың реттеу және бақылау функцияларын орындауына арналған. Әр ұйым жарналар мөлшерін өз бетінше белгілейді, ал әзірлеушілер тек шекті мәндерді ғана ұсынады. Заң жобасына сәйкес, нарықта үштен артық ӨРҰ құрылмайды, бірақ жүргізушілерді таңдау мүмкіндігі болады. Такси қызметтеріне ӨРҰ-ға кіру не үшін қажет?

Заң жобасы қалааралық және халықаралық бағыттар бойынша жолаушылар тасымалы саласына өзін-өзі реттеу элементтерін енгізуді ұсынады.

- Бүгінгі таңда нарықта агрегаторлардың үлкен шоғырлануына қарамастан, олардың қызметі өте шартты түрде реттеледі. Біз жиі олардың "басқаруға көнбейтіні" туралы естиміз. Олар – такси тасымалы мен такси нарығының ажырамас бөлігі, тіпті негізгі бөлігі. Оның ішінде аймақаралық және халықаралық бағыттар бойынша да, –деді Екатерина Смышляева.

Оның айтуынша, такси агрегаторларының ӨРҰ-ға мүшелігі такси тасымалдарының дұрыс жұмыс істеуі және нарық қатысушылары үшін бірдей ережелер мен сапа стандарттарын қолдану үшін қажет.

- ӨРҰ мүшелері ретінде такси агрегаторлары тасымалдаушылармен бірге ережелер мен стандарттарды қабылдау процесіне қатысып, саланың проблемалық мәселелерін шешетін болады. Бұл агрегаторларды көліктің жай-күйін бағалауға, жүргізушілердің рейс алдындағы бақылауын қалпына келтіруге тартуға көмектеседі деп үміттенеміз. ӨРҰ маршруттарды бөлудің ішкі ережелерін белгілейді, – деп түсіндірді Смышляева.

Ол ӨРҰ жүргізушілердің мүддесін қорғайтынын, олар уақтылы демалып, әлеуметтік қорғалу кепілдіктерін алатынын айтты.

Жолаушылар үшін не өзгереді?

Депутаттың пікірінше, автотасымалдар саласындағы мемлекеттік функцияларды өзін-өзі реттеуге беру – бұл "бүкіл саланы ұйымдастырудың жетілген және орынды моделі", ол жолаушылар тасымалына қойылған талаптардың сапалы әкімшілігін орнатуға мүмкіндік береді.

- Тиісті бақылау тасымал қауіпсіздігіне оң әсерін тигізеді, қызметтердің сапасы мен қолжетімділігі артады. Жолаушылар маршруттарымен қамтамасыз ету және олардың тұрақтылығы жақсарады. Нарықтың теңгерімділігі тарифтердің тұрақтылығына да оң әсер етеді», – деп қосты Смышляева.

Әзірлеушілер көлеңкелі аймақтан едәуір қаржы айналымы мен ондаған мың адам қатысқан еңбек қатынастарын шығаратынын уәде етеді.