Қаржылық сауат

Коммуналдық алаяқтарды қалай анықтауға болады?

06.11.2020

1 мин

9

7484

Алаяқтар көбіне қылмысты басқа адамдардың қызметін бүркемеленіп жасайтыны белгілі. Ондай қызметтер арасында коммуналдық кәсіпорындар мен ПИК (КСК) қызметкерлері жиі кездесіп жатады. Сондықтан коммуналдық қызметкерлердің міндетіне не кіретіні және олар қандай қызметтері үшін ақы алмайтынын білу артықтық етпейді.

          Электриктер

Энергия жеткізуші компаниялардың қызметкерлері адамдарға:

• рұқсат етілмеген қосылуды ажырату үшін;
• ай сайынғы көрсеткіштерді алу мақсатында;
• есептегіштерді тексеру үшін (есептегіш түріне байланысты 6-16 жылда бір рет) барады.

Егер электр энергиясын өлшеу аспабы үйіңізде орналасқан болса, бақылаушы келген себебін түсіндіріп, құжаттарын көрсетуі міндетті. Ал егер баспалдақ алаңындағы электр қалқанында орналасса, қызметкер тұтынушыға хабарламастан есептегіштегі көрсеткіштерді алуына болады.

Айта кететін мәселе, электрик ешқандай төлемдерді алмайды. Электр энергиясын есептеу – энергия үнемдеу ұйымдарының құзыретіне жататын шаруа. Олар тұтынушылардың төлемдерін өз кассаларында немесе банктерде қабылдайды.

Үйіңізге нағыз электриктердің келгенін аудандық электр желісіне қоңырау шалып білуге болады. Байланыс нөмірлерін компания сайтынан таба аласыз.

          Сумен жабдықтау кәсіпорынының қызметкерлері

Бақылаушы мен инспекторлар тұтынушыларға:

• жеке тұлғаларға тоқсан сайын, заңды тұлғаларға ай сайын есептеуіш көрсеткіштерін алу үшін;
• сумен жабдықтау және су тарту жүйесіндегі нормалар мен ережелердің сақталуын тексеру үшін;
• тұтынушылардың өтінімі бойынша барады.

Қызметтер үшін төлем кәсіпорын кассаларында және банктерде жүргізіледі. Тек кәріз бен суық су борышкерлерінің үйіне слесарьмен бірге жылжымалы касса келеді. Төлем алынған соң тұтынушыға фиксальды чек беріледі.

Коммуналдық кәсіпорындар есептегіштерді тексеру немесе ауыстыру туралы тұтынушыларға түбіртектегі мерзім аяқталмастан екі ай бұрын хабарлайды. Есептеу құралдарының тексеру кезеңі 4-6 жыл аралығын құрайды. Оларды тек лицензияланған ұйымдар орната алады (тізімді сумен жабдықтау компаниясының веб-сайтынан қараңыз) және ауыстыру тұтынушының есебінен жүзеге асады. Төлем есептегішті орнатқан маманға беріледі. Ал клиентке ескі есептегіштерді бөлшектеу және жаңа есептегіштерді монтаждау актілерінің көшірмелері берілуі керек. 

          Газшылар

Үй ішіндегі газ жабдықтарын тексерумен газ жеткізуші емес, ПИК, басқарушы компаниялар немесе жеке үйлердің меншік иелері шарт жасасқан жеке ұйымдар (ЖШС немесе ЖК) айналысады. Егер түбіртекте көрсетілген қызмет үшін белгіленген құн төленген болса, жылына бір рет тексеру тегін түрде жүргізіледі.  

Желдеткіш каналдарды да жылына бір рет тексерумен жеке компаниялар айналысады. Қызмет құны 1 000 теңгеге дейін болады және фиксалды чек беріледі.

Тексерушілер тұтынушыға келгенде тексеруді тағайындау туралы актіні көрсетуі керек, себебі ол құжатсыз жұмысты бастауға құқығы жоқ. Актіде тексерушінің аты-жөні, тексеру мерзімі, ұзақтығы, мәні және түрі көрсетілуі тиіс.

Есіңізде болсын, ЖШС немесе ЖК сізді тексеріс жүргізуге мәжбүрлей алмайды. Аталған қызметке рұқсаты бар басқа компанияның қызметтерін де пайдалана аласыз.

          ПИК қызметкерлері

ПИК-те жұмыс істейтін сантехниктер мен электриктердің міндетіне жалпы үй мүлкіне қызмет көрсету кіреді. Мысалы, үйдің жертөлесі мен шатырындағы құбырларды жөндеу, ауыстыру. Егер пәтерде бұзылу болса, ПИК қызметкерлері тұрғындар өтінімі бойынша ғана келеді. Қызмет құны алдын ала келісіледі.

Сақтық үшін:

• есікті ашпас бұрын қызметкердің жұмыс куәлігін көрсетуін сұрап, оның жеке басын тексеру үшін ұйымға қоңырау шалуыңызға болады;
• үйге бірнеше қызметкерді кіргізбегеніңіз дұрыс;
• қызметкердің жұмысын мұқият қадағалаңыз;
• бұзылулар орын алған жағдайда акт жасауды талап етуіңізге болады;
• ақшаны алдын ала бермеңіз, фиксалды чек сұрауға да құқылысыз.

Өйткені коммуналдық қызметкерлер:

• белгіленген үлгідегі қызметтік куәлікті немесе бейджді көрсетуге;
• жабдықты меншік иесінің қатысуымен тексеруге;
• бұзылулар анықталған жағдайда ендігі іс-қимылдары көрсетілген акт жасауға міндетті.

Жансая ҚАМБАР