|
|
|
| Товарные рынки | ||
| BID | ASK | |
| Brent | 0.00 | 0.00 |
| Лайт | 0.00 | 0.00 |
Жыл сайын 14 қарашада дүниежүзілік қауымдастыққант диабетінің алдын алуға, диагностикалауға және емдеуге көбірек көңіл бөлу қажеттілігін еске түсіретін Дүниежүзілік қант диабетімен күрес күнін атап өтеді, - деп хабарлайды Dauletten.kz.
1991 жылы жарияланған бұл күн инсулинді ашқан ғалымдардың бірі Фредерик Бантингтің туған күніне орай таңдалып алынды. 2024 жылғы қант диабетімен күрес күнінің тақырыбы - "Кедергілерді жеңу, олқылықтарды жою", бұл диабетпен ауыратын адамдарды емдеуге қол жеткізу және қолдау қажеттілігін көрсетеді.
Мәселенің ауқымы
Қант диабеті - ағзада инсулин жеткіліксіз болған немесеоны тиімді пайдалана алмайтын жағдайларда туындайтынсозылмалы ауру. Бұл гипергликемия - қандағы қантдеңгейінің жоғарылауына әкеледі, бұл жүйке жүйесі мен тамырларға, сондай-ақ ағзаларға зақым келтіреді.
Халықаралық диабет федерациясының (IDF) мәліметтері бойынша, әлемде шамамен 537 миллион адамға диабет диагнозы қойылған. 2045 жылға қарай олардың саны 783 миллионға жетеді деп күтілуде. Олардың 95% -дан астамы – инсулинге тәуелді емес диабет ретінде де белгілі 2- дәрежелі қант диабетімен ауыратын адамдар. Бұл ауру бұрын ересектерге тән болған, бірақ қазір өмір сүру салтыфакторларына байланысты балалар мен жасөспірімдерарасында да жиі кездеседі.
Қазақстан бойынша деректер
Қазақстанда "Диспансерлік науқастардың электрондықтіркелімі" АЖ деректеріне сәйкес, 2024 жылғы 1 қаңтардағы жағдай бойынша диабетпен ауыратын 486 174 пациент тіркелген, оның ішінде 456 573 адам 2-ші дәрежеліқант диабетімен ауырады. 1-дәрежелі қант диабетіменауыратын балалар мен жасөспірімдер арасында 5300 адам, ал 2-дәрежелі қант диабетімен 400 адам тіркелген. 2023 жылдың 9 айында тұрғындардың қант диабетімен ауыруы,100 000 адамға шаққанда, 301,4 құрады, ал 2024 жылы, 100 000 адамға шаққанда, 333,4-ке дейін өсті, бұл 10,6%-ғаартқандығын көрсетеді.
Себептері мен қауіпті факторлары
2-дәрежелі қант диабетінің негізгі себептеріне денебелсенділігінің жеткіліксіз болуы, дұрыс тамақтанбау және семіздік жатады. Генетикалық бейімділік те маңызды рөлатқарады. Алайда диабетте аралық жағдай — предиабетболады, ол глюкозаға төзімділіктің төмендеуі және ашқарынға гликемияның бұзылуы сияқты жағдайлардықамтиды. Мұндай жағдайдағы адамдарда диабет қаупіболады және өмір салтын өзгерту аурудың алдын алуғакөмектеседі.
Салдары мен асқынулары
Диабет - мүгедектік пен өлімнің негізгі себептерінің бірі. Ол мынадай ауыр асқынуларға әкелуі мүмкін:
• соқырлық;
• бүйрек жеткіліксіздігі;
• жүрек-қан тамырлары аурулары;
• аяқ ампутациясы.
Болашақтағы мақсаттар
2022 жылы ДДҰ-ға мүше мемлекеттер 2030 жылға қарай қант диабетімен ауыратын науқастарды медициналық көмекпен қамту бойынша қол жеткізілуі тиіс 5 жаһандық нысаналы көрсеткішті бекітті:
1. Диабетпен ауыратын адамдардың 80%-ына диагноз қойылған;
2. Диабет диагнозы қойылған пациенттердің 80%-ында гликемия деңгейі бақылауда болуы тиіс;
3. Диабетпен ауыратын пациенттердің 80% -ында қан қысымы бақылауда болуы тиіс;
4. Диабетпен ауыратын 40 жастан асқан адамдардың 60%-ы статин алуы тиіс;
5. 1-ші дәрежелі қант диабетімен ауыратын адамдардың 100% - ы инсулинге және қандағы қант деңгейін бақылау құралдарына қол жеткізуі тиіс.
Профилактика және ұсынымдар
2-дәрежелі қант диабеті мен оның асқынуын болдырмауүшін ұсынылады:
• Қалыпты дене салмағын сақтау.
• Күн сайын кем дегенде 30 минут дене шынықтырумен айналысу.
• Қант пен қаныққан майларды азайту арқылыдұрыс тамақтануды ұстану.
• Темекі шегуден толығымен бас тарту.
Дүниежүзілік қант диабетімен күрес күні ерте диагноз қоюдың, алдын алудың және емдеуге тең қол жеткізудіңмаңыздылығын еске салады. Жақсы күтім жасаған кезде және емдеуге қол жеткізуде қант диабетімен ауыратынадамдар толық және сапалы өмір сүре алады.
Осы күні, 14 қарашада, әлем жұртшылығы қант диабетітуралы хабардарлықты арттыру, кедергілерді жою және осы ауруға тап болған әрбір адамға қажетті қолдау көрсетудекөмектесу үшін бірігеді.
