Маман пікірі

Қазақстандағы дрондар құпиясы: әскери тұрғыдан талдау

29.03.2025

1 мин

0

198

Сурет: kursiv.media

Батыс Қазақстан облысында ұшқышсыз ұшу аппараттарының (ҰҰА) құлауы туралы жаңалықтар оқырмандардың ерекше назарын аудартты. Бұл қызығушылықтың артуы аймақтағы геосаяси ахуалмен және Украинадағы соғыстың аяқталуына қатысты күту жағдайымен байланысты болуы мүмкін. Қазақстанның бейтарап сыртқы саяси ұстанымы да бұл контексте маңызды рөл атқарады. Ұлттық қауіпсіздік саласындағы сарапшы, запастағы полковник Дархан Данияров Ulysmedia.kz редакциясына қоғамда қызу талқыланған бұл оқиғаға қатысты өз көзқарасын білдірді, - деп хабарлайды Dauletten.kz.

Оқиға хронологиясы

• 2025 жылғы 18 ақпан – Бөкей ордасы ауданы, Іле ауылы
• 2025 жылғы 18 наурыз – Тасқала ауданы
• 2025 жылғы 24 наурыз – Жәнібек ауданы
• 2025 жылғы 26 наурыз – Казталов ауданы

Алғашында бұл оқиғалар бір-бірімен байланыссыз көрінуі мүмкін. Алайда олардың уақыт жағынан жақындығы мен географиялық орналасуы ықтимал байланыстың бар екенін көрсетеді. Барлық дрондар шекара маңында құлаған.

ҰҰА техникалық ерекшеліктері

Желіде тараған ақпараттар мен фотоматериалдарды талдау нәтижесінде бұл дрондардың шағын тактикалық немесе операциялық аппараттар санатына жататыны анықталды. Олардың негізгі сипаттамалары:

• Шектеулі ұшу қашықтығы – бірнеше жүз шақырым
• Төменгі жылдамдығы – 150-200 км/сағ
• Ұшу биіктігі – 3-5 км аспайды
• Қарапайым навигация – негізінен спутниктік жүйелер арқылы басқарылады
• Әлсіз қорғаныс жүйесі – радиоэлектронды күрес құралдарының әсеріне осал

Дрондар жеңіл композиттік материалдардан немесе пластмассадан жасалған, бұл олардың радиолокациялық көрінуін төмендетеді.

Оқиғаның ықтимал себептері

Әскери тұрғыдан алғанда, дрондардың бағытынан абайсызда ауытқуы – ең ықтимал гипотеза. Бұл техникалық ақау немесе сыртқы кедергілердің әсерінен басқару жүйесінің істен шығуына байланысты болуы мүмкін.

Мұндай жағдайлар бұған дейін Беларусь, Польша және Молдова елдерінде тіркелген. Дрондардың құлау себептері мыналар болуы ықтимал:

• Навигациялық қателіктер – сигналдың жоғалуы немесе сыртқы факторлардың әсері
• Радиоэлектронды күрес құралдарының әсері – дрондардың бағдарын жоғалтуы
• Жанармайдың таусылуы немесе техникалық ақаулар – әсіресе ұзақ қашықтыққа ұшатын аппараттар үшін тән жағдай

Қазақстанның ресми органдары бұл мәселеде асығыс тұжырым жасамай, тергеуді жалғастыруда. Сыртқы істер министрінің бірінші орынбасары Ақан Рахметуллиннің айтуынша, дрондардың қайда жасалғаны әлі анықталмаған.

Қазақстанның әуе қорғанысы

Кейбір пікірлер дрондардың құлауын Қазақстанның әуе қорғаныс жүйесінің әлсіздігімен байланыстырады. Алайда қазіргі заманғы шағын дрондар тіпті қуатты әуе қорғаныс жүйелері бар елдер үшін де қиындық тудырады.

Соңғы жылдары НАТО елдері (Польша, Финляндия, Балтық мемлекеттері) "ұшқышсыз қабырға" жүйесін дамытып, дрондарды анықтау және бейтараптандыру әдістерін жетілдіруде. Дәстүрлі әуе қорғанысы кешендері (C-300, C-400, PATRIOT) негізінен ірі әуе нысандарына арналғандықтан, шағын дрондарға қарсы қолдану экономикалық және техникалық тұрғыдан тиімсіз. Сондықтан Қазақстан да әуе қауіпсіздігі жүйесін жаңғыртуға назар аударуда.

Қорытынды

Батыс Қазақстандағы дрондардың құлауы олардың елімізге мақсатты түрде жіберілгенін растамайды. Көбіне бұл – байланыс жоғалту немесе техникалық ақау салдарынан болған жағдай. Дрондардың әртүрлі уақытта табылуы олардың кезекпен құлағанын білдірмейді, керісінше, оқиғалар бір уақытта орын алуы мүмкін. Тергеу нәтижелері бұл мәселеге нақты жауап береді.