|
|
|
| Товарные рынки | ||
| BID | ASK | |
| Brent | 0.00 | 0.00 |
| Лайт | 0.00 | 0.00 |
Ғалымдар құс тұмауының жаһандық пандемияға әкелуі ықтимал екеніне алаңдаушылық білдіруде. Соңғы бірнеше айда әлем бойынша таралып жатқан бұл індетке қатысты мамандар дабыл қағуда, - деп хабарлайды Dauletten.kz BBC-ге сілтеме жасап.
Сарапшылардың пікірінше, нақты расталған жағдайлармен салыстырғанда вирус жұқтырған адамдар саны әлдеқайда көп болуы мүмкін.
Қазіргі уақытта аса жұқпалы H5N1 штамы кеңінен таралуда. Бұл вирус Тынық мұхитындағы Жаңа Гвинеядан бастап Жаңа Зеландияға дейінгі аралықты, сондай-ақ оған жақын аралдарды қоспағанда, барлық құрлықтарға жетті. Ол тіпті Антарктидадағы пингвиндерден және Таяу Шығыстағы түйелерден де анықталған.
АҚШ Ауыл шаруашылығы министрлігінің (USDA) мәліметіне сәйкес, елдің барлық 50 штатында құс тұмауына шалдыққан құстар тіркелген. Вирус құстармен шектеліп қалмай, шамамен 1000 сиырға да жұққан. Адамдар арасында құс тұмауына қатысты 70 жағдай анықталып, олардың бірі қайтыс болған.
Джон Хопкинс университетінің эпидемиологы Кейтлин Риверстің айтуынша, вирус таралуын тежеу оңай емес.
- Құс тұмауы бұрыннан бар. Бұрын бұл вирус өздігінен жойылады деп ойладық. Енді оның таралуын бақылауға алу қажеттігін түсіне бастадық. Адамдар арасындағы жағдайларға ерекше назар аудару керек, себебі мутация белгілері адам ағзасында байқалуы мүмкін, — дейді Риверс.
Кейбір эпидемиологтардың пікірінше, АҚШ билігі де бұл жағдайдың өршуіне дайын емес.
- Егер вирус таралуын тоқтатпасақ, ол басқа сүтқоректілерге бейімделіп, пандемия тудыруы мүмкін. H5N1 вирусының адам денсаулығына қаншалықты қауіпті екенін тарихтан білеміз, — дейді Торонто университетінің профессоры Камран Хан.
2003 жылдан бері Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымы H5N1 вирусын 700-ден астам адам жұқтырғанын тіркеген. Олар 15 елде анықталған, олардың ішінде Вьетнам, Египет және Индонезия көш бастап тұр.
Мұндай вирустардың пандемияға айналу қаупі, ең алдымен, олардың адамнан адамға жұға алу қабілетіне байланысты. Қазіргі деректерге сүйенсек, құс тұмауы адамнан адамға жұқпайды.
Дүниежүзілік жануарлар денсаулығын сақтау ұйымының мәліметінше, биыл сәуірде Солтүстік және Оңтүстік Америка, Азия және Еуропада үй құстары арасында 59, ал жабайы құстар мен сүтқоректілер арасында 44 құс тұмауы ошағы тіркелген.
2024 жылдың желтоқсанынан бастап АҚШ, Ұлыбритания, Үндістан, Мексика, Камбоджа және Вьетнамда адамдар арасында да H5N1 вирусын жұқтыру оқиғалары анықталған. Сонымен қатар, Антарктидада теңіз мысығы мен теңіз пілінен де вирус табылған.
Бұрын құс тұмауы негізінен құстар арасында таралатын ауру ретінде белгілі болған және адамдарға өте сирек жұғатын. Алайда соңғы уақытта бұл инфекция адамдарға да жиірек жұға бастады.
- Егер вирус таралуын тоқтатпасақ, оның күтпеген мутациясы орын алуы мүмкін. Бұл вирус жоғары бейімделгіштігімен ерекшеленеді. Вирус қаншалықты ұзақ айналымда болса, бейімделу мүмкіндігі де соғұрлым жоғары болады, — деп ескертеді профессор Риверс.
Көктемгі құстардың миграция кезеңі вирустың таралуын күшейтуі мүмкін.
Еуропалық Одақ елдерге вакцинацияны өз бетінше ұйымдастыруға мүмкіндік беретін ережелер дайындауда. Дегенмен, вакцина алған құстар да вирус тасымалдаушы болып, оны жабайы табиғатқа таратуы мүмкін.
Бұрын АҚШ билігі құс тұмауына қарсы вакцина қолдануға қарсы болған, себебі мұндай құс еті экспортқа кері әсер етеді деп алаңдаған. Алайда жақында USDA H5N1 вирусына қарсы жаңартылған вакцинаны үй құстарын қорғау мақсатында қолдануға рұқсат берді.
Кейбір елдер мен АҚШ-та құс тұмауына қарсы миллиондаған доза вакцина қорда сақталған. Бұл вакциналар қауіп төнген жағдайда, жануарлармен жұмыс істейтін мамандар үшін пайдаланылады.
- Бұл вакциналар тек жоғары қауіп туындаған жағдайда қолданылады. Егер бұл вирус расымен пандемияға айналса, дәл осы штамм жаңа вакцинаның негізіне айналады. Бізде қолданыста бар вакциналар мінсіз болмаса да, пандемияның бастапқы кезеңінде белгілі бір деңгейде иммунитет қалыптастыруы мүмкін, — деп түсіндіреді BlueDot компаниясының негізін қалаушы Камран Хан.
